KRÓLEWSTWO OŚWIĘCIMSKIE, A POLSKA

Pierwsze bliższe połączenie księstwa oświęcimskiego z Królestwem Polski nastąpiło dopiero w XV w. Odbyło się to poprzez sprzedaż ziem na rzecz króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Dopiero ponad sto lat później król Zygmunt August włączył tereny księstwa do Korony Polskiej. Oświęcim przydzielono do powiatu śląskiego w województwie krakowskim.

OKRES OD ZABORÓW DO DZISIAJ

Następnym okresem historii Oświęcimia są rozbiory Polski w XVIII w., podczas których ziemia oświęcimska znalazła się pod zaborem austriackim. To właśnie w tym okresie rozwinęła się w Oświęcimiu kolej, a sam Oświęcim stał się niezwykle ważnym węzłem komunikacyjnym. W kolejnych latach powstawały tutaj zakłady przemysłowe takie jak Fabryka Wódek i Likierów, Fabryka Tektury Dachowej, Produktów Chemicznych i Asfaltu oraz Fabryka Nawozów Sztucznych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. na terenie Oświęcimia i okolic utworzono powiat oświęcimski. Jednak po kilku latach go rozwiązano, a miasto trafiło do powiatu bialskiego w województwie krakowskim.

W czasie II Wojny Światowej miasto Oświęcim zostało włączone do granic III Rzeszy do prowincji górnośląskiej. Ten okres ziemi oświęcimskiej pamiętany i znany jest na całym świecie. To tutaj Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny KL Auschwitz, w którym mordowali masowo ludność żydowską.

Po wyswobodzeniu Polski od Niemców na terenie Oświęcimia przywrócono istnienie powiatu oświęcimskiego w województwie krakowskim. W 1975 r. powstało nowe województwo bielskie, do którego przyłączono powiat oświęcimski. Natomiast od 1999 r. do obecnych lat Oświęcim przynależy do województwa małopolskiego.

ATRAKCJE OŚWIĘCIMIA

Trochę dużo zeszło mi z tą historią Oświęcimia, ale chciałam Ci w ten sposób też pokazać, że to miasto ma o wiele większą i głębszą przeszłość, niż komukolwiek mogłoby się wydawać! Jeżeli Cię to zainteresowało, to bardzo się cieszę, a jeżeli nie, to sprawnie przejdźmy do najciekawszych atrakcji i zabytków w Oświęcimiu moim okiem! 😀

Zacznę oczywiście od tego, że w Oświęcimiu zwiedzić można o wiele więcej niż jedynie Muzeum Auschwitz – Birkenau. Wieloletnia historia grodu kasztelańskiego, a później już samego księstwa oświęcimskiego daje nam duże możliwości odkrywcze. Oświęcimski zamek, starówka, czy Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych to tylko niektóre z kluczowych atrakcji Oświęcimia. Większość z nich zlokalizowana jest bardzo blisko siebie, więc miasto to zwiedza się bardzo przyjemnie.

MUZEUM ZAMEK W OŚWIĘCIMIU

Jedną z pierwszych atrakcji w Oświęcimiu, o której chciałabym napisać, jest tutejszy zamek. Tak! Czy słyszałeś może, że w ścisłym centrum tego miasta stoi średniowieczny zamek?! Może się to wydawać dziwne, ale mówiąc o tym nawet okolicznym mieszkańcom, dostaję pytania, gdzie ten zamek jest dokładnie. 😀 Dzieje się tak dlatego, że stracił on już dawno swój XII-wieczny wygląd. Dzisiaj oglądamy efekt prac wykonanych w XX w., więc powiedzmy sobie szczerze, nie jest on tak spektakularny, jak moglibyśmy się spodziewać. Choć oczywiście jest wpisany do listy zabytków Oświęcimia! Interesująca jest jednak jego historia. To dokładnie w tym miejscu nad rzeką Sołą powstał gród kasztelański, który przerodził się w samodzielne księstwo oświęcimskie, a w zamku tym swoją siedzibę mieli książęta oświęcimscy. Można więc powiedzieć, że to w tym miejscu wszystko się zaczęło.

Aktualnie w murach zamku znajduje się oświęcimskie muzeum. Nie jest jakieś ultra ciekawe (dużo lepszy jest drugi oddział tego muzeum, o którym napiszę później), ale warto jest wejść, jeżeli już się tutaj jest. Tym bardziej że bilet wstępu nie kosztuje wiele, a trasa zwiedzania jest dość krótka. Najciekawszą rzeczą, jaką można tu zrobić, to wziąć do ręki replikę miecza katowskiego, który urzędował właśnie przy zamku. Zobaczysz tu także wnętrza mieszczańskich domów sprzed wojny oraz poczytasz nieco o oświęcimskich przedsiębiorcach. Najwięcej informacji wydaje mi się jest o Jakóbie Haberfeldzie, który założył tuż przy zamku Fabrykę Wódki i Likierów.

Cennik biletów:
– normalny – 12 zł,
– ulgowy – 8 zł,
– rodzinny do 5 osób – 30 zł,
– we wtorki wstęp jest darmowy!

Godziny otwarcia Muzeum Zamek w Oświęcimiu są tak różne w zależności od dnia i miesiąca, że dla ułatwienia wrzucę tutaj link, dzięki któremu sprawdzisz dokładne godziny funkcjonowania tej oświęcimskiej atrakcji.

WIEŻA WIDOKOWA NA ZAMKU

Teraz to, co lubię najbardziej, czyli widoczki! Podziwiając z zewnątrz zabytkowy oświęcimski zamek, zwróć uwagę na wyróżniającą się ceglaną wieżę. To najstarsza zachowana część zamku pochodząca z XIII w. Początkowo pełniła ona funkcje obronne, a później przekształciła się w więzienie. Jak opowiedziała Pani przewodnik, skazańców spuszczano z wieży na sam dół i tam przetrzymywano. Nie mieli więc szans na ucieczkę. Na szczyt wieży prowadzą dwa występujące po sobie rodzaje biegów schodowych. Pierwszym z nich są nowe schody drewniane, po których przejściu zobaczyć można zachowane oryginalne schody z cegły. Na szczycie czeka na nas najładniejszy punkt widokowy w Oświęcimiu. Okna zabudowane są z czterech stron, więc można zobaczyć wszystkie pobliskie miejscowości. Dla ułatwienia na poszczególnych ścianach postawiono także tablice z opisem, co dokładnie widzisz przed sobą.

Cennik biletów:
– normalny – 8 zł,
– ulgowy – 6 zł,
– rodzinny do 5 osób – 20 zł.

Godziny otwarcia są dokładnie takie same jak muzeum.

TUNELE POD ZAMKIEM W OŚWIĘCIMIU

Źródło: www.oświęcim.pl

Warto też wspomnieć o najnowszej atrakcji Oświęcimia, jaką są podziemne tunele pod zamkiem. Mieszkam ok. 10 km od tego miasta, a przyznam szczerze, że nie miałam wcześniej pojęcia o ich istnieniu! Totalnie mnie to zaskoczyło! Na swoją obronę dodam jedynie, że są one dopiero od 2 lat dostępne dla zwiedzających, więc może dlatego nic o nich wcześniej nie mówiono. W każdym razie system podziemnych tuneli pochodzi z dwóch różnych okresów. Pierwszy z nich powstał w czasie okupacji austriackiej prawdopodobnie pod koniec XVIII w., a drugi zbudowali Niemcy podczas II Wojny Światowej. Łatwo jest je rozpoznać po materiale konstrukcyjnym. Austriacy murowali z cegły, a Niemcy stawiali żelbetowe kręgi.

GRA O NIEPODLEGŁĄ

Ciekawą opcją w tym miejscu jest sama propozycja zwiedzania tuneli. Oczywiście można po prostu się umówić i obejść cały teren, jednak Muzeum Zamek w Oświęcimiu przygotowało dla nas coś specjalnego. Chodzi o interaktywną Grę o Niepodległą, w której wcielamy się w młodego legionistę Ignacego i bierzemy udział w walkach o niepodległość naszego kraju podczas I Wojny Światowej. W jednej rozgrywce może wziąć udział 10 osób. Moim zdaniem to super rozwiązanie, szczególnie dla młodszych ludzi, podczas którego łączy się naukę z zabawą. Cała rozgrywka trwa ok. 90 minut i mogą w niej samodzielnie brać udział osoby od 10 roku życia. Młodsze muszą wystąpić z opiekunem.

Należy jedna pamiętać, że do tuneli nie można wejść sobie tak po prostu z marszu. Obowiązują konkretne godziny rozpoczęcia wyżej opisanej gry. Dlatego najlepiej jest wcześniej przedzwonić do muzeum i zapisać się na interesujący nas termin. Oczywiście jest też szansa, że akurat jak wejdziesz do muzeum, to gra będzie się rozpoczynać i będą wolne miejsca, ale to już jest ryzyko. Jeżeli jednak nie chcesz brać udziału w grze, to oczywiście nie musisz tego robić. Możesz tak jak ja skontaktować się z muzeum i umówić się na indywidualne zwiedzanie. Z tego, co wiem, ta opcja dostępna jest jedynie w środy.

Cennik biletów:
– 6 zł.

Godziny rozpoczęcia Gry o Niepodległą:
– 10:00, 12:00, 14:00 – w dni robocze od października do kwietnia,
– 10:30, 12:30, 14:30 – w niedziele od października do kwietnia.

MUZEUM RATUSZ – ODDZIAŁ MUZEUM ZAMEK

Czas na oddział Muzeum Zamek w Oświęcimiu, o którym wspominałam kilka akapitów wyżej. Na początek muszę podkreślić, że nawet jeżeli zwykle nie odwiedzasz muzeów i zwiedzanie takich miejsc jest dla Ciebie nudą, to zapewniam Cię, że tutaj będzie zupełnie inaczej! Muzeum to jest w pełni interaktywne! Dosłownie wszędzie są jakieś przyciski, czy wajchy, za pomocą których uruchamiają się krótkie nagrania z opowieściami z konkretnego wieku. Dla wyjątkowo opornych nie trzeba tu nawet nic czytać, bo już z audiowizualnych materiałów jesteśmy w stanie dowiedzieć się całkiem sporo! To, co bardzo tutaj mi się podoba, to usystematyzowanie wydarzeń historycznych Oświęcimia! Zwiedzanie zaczynamy od samego początku osadnictwa, a kończymy na czasach obecnych! Dużo dowiemy się o książętach oświęcimskich, wojnie ze Szwedami i zaborach. Zdecydowanie największą popularnością cieszy się wystawiony na ekspozycji zabytkowy samochód Praga – Oświęcim z 1936 r., którym poruszały się w tamtych czasach największe gwiazdy, między innymi Jan Kiepura.

Muzeum umieszczono na terenie kolejnej atrakcji Oświęcimia, czyli w odrestaurowanym XIX-wiecznym budynku ratusza na rynku. Znajdziesz go tuż obok charakterystycznej bordowej kamienicy z siedzibą Gazety Krakowskiej. Dzisiaj obiekt ten nie spełnia on już swojej funkcji. Po II WŚ władze przeniosły się do zamku, a w 1987 r. do budynku przy ul. Zaborskiej.

Cennik biletów:
– normalny – 12 zł,
– ulgowy – 8 zł,
– rodzinny do 5 osób – 30 zł.

Bilet łączony obejmujący wstęp do Muzeum Zamek, oddziału w Ratuszu oraz na wieżę widokową:
– normalny – 25 zł,
– ulgowy – 16 zł,
– rodzinny do 5 osób – 60 zł

Godziny otwarcia sprawdzaj na bieżąco na oficjalnej stronie oddziały muzeum.
Pamiętaj, że ostatnie wejście następuje na godzinę przed zamknięciem.

RYNEK W OŚWIĘCIMIU

Będąc w Oświęcimiu, warto zobaczyć także rynek, który znajduje się w tym miejscu już od XVI w. Początkowo jego zabudowa była całkowicie drewniana, a pośrodku stał ratusz. Jego funkcja była głównie handlowa. Po wielkich pożarach, jakie nawiedziły miasto w XIX w., odbudowano całą zabudowę w formie murowanej, z tym że ratusz wtopił się w jedną z pierzei rynku.

Elementem, który najbardziej rzuca się w oczy podczas zwiedzania rynku, są kolorowe kamienice, które niemal w całości uznane są za oświęcimskie zabytki. Wszystko dokładnie opiszę dla Ciebie w kolejnym artykule, ale nie martw się, nie zostawię Cię teraz bez żadnej informacji! Na początek zwróć szczególną uwagę na płytę rynku, po której spacerujesz! Przez kilka przezroczystych kafli będziesz miał okazję zobaczyć podświetlone pozostałości po pierwszym ratuszu z XVI w. Niestety, gdy słońce mocno przyświeci, to wszystko się w nich odbija i mało co widać, ale warto próbować! W pobliżu zauważysz też z pewnością charakterystyczny kanciasty otok, który wytycza zarys fundamentów niemieckiego schronu przeciwlotniczego z okresu II Wojny Światowej. Ciekawostką jest fakt, że jeszcze do 2009 r. na bunkrze tym funkcjonował niezwykle szpecący okolicę Dom Handlowy Tęcza. Decyzją miasta został on na szczęście wyburzony. Na rynku w Oświęcimiu odtworzono również przedwojenną studnię miejską oraz postawiono tabliczki opisujące wszystkie ciekawe miejsca i atrakcje Oświęcimia.

Jeżeli lubisz odwiedzać miasta w Polsce z pięknymi rynkami, to polecam Ci także wycieczkę na jeden dzień do Pszczyny.

KAMIENICA ŚLEBARSKICH

Jednym z największych zabytków w Oświęcimiu jest Kamienica Ślebarskich znajdująca się na rynku głównym. Zbudowana została w XIX w. przez księdza proboszcza Michała Ślebarskiego. Obecnie mieści się tam siedziba Sądu Rejonowego.

KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NMP W OŚWIĘCIMIU

Przechodząc z okolic zamku do rynku, prawdopodobnie zauważysz biały kościół z błękitną strzelistą wieżą. Ciekawostką, którą warto tutaj umieścić jest fakt, że lokalizacja w tym miejscu świątyni jest nieustanna już od XII w.! Z początku stał tutaj kościół drewniany, który po pożarze w XIII w. odbudowano już jako murowany. Na przestrzeni wieków miasto wielokrotnie było niszczone i cierpiało z powodu pożarów, co powodowało ciągłe odbudowywanie lub naprawianie świątyni. Obecny wygląd kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny pochodzi z 1881 r. Świątynia wpisana jest do rejestru zabytków Oświęcimia.

SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ WSPOMOŻENIA WIERNYCH W OŚWIĘCIMIU

Zaskoczony? Jestem ciekawa, ile osób kojarzy w ogóle kolejną atrakcję Oświęcimia, czyli Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Historia świątyni w tym miejscu zaczęła się już w XIV w., kiedy to ukończono budowę czwartego w Polsce zespołu klasztornego dominikanów. Składał się on z gotyckiego kościoła pw. Św. Krzyża, dziedzińca oraz budynków klasztornych. Gdy w XVIII w. dokonano rozbiorów Polski, a ziemia oświęcimska przypadła Austriakom, Ci podjęli decyzję o zamknięciu między innymi zakonu w Oświęcimiu. Zakon opustoszał i zaczął stopniowo popadać w ruinę. Urządzano tam nawet magazyny i składy kupieckie.

Wszystko się zmieniło w 1894 r. za sprawą cudu! Podczas procesji Bożego Ciała na ruinach kościoła św. Krzyża objawiła się Matka Boża! To wydarzenie doprowadziło do sprowadzenia do miasta księży salezjanów, którzy już cztery lata później stali się właścicielami tych ruin. Postawili oni nowy kościół, który od tej pory nosił wezwanie Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. W setną rocznicę tych wydarzeń doszło do konsekracji kościoła do rangi sanktuarium. Niestety z dawnego klasztoru nie zachowało się zbyt wiele, bo tylko kaplica św. Jacka oraz fragmenty murów kościoła Świętego Krzyża. Zarówno Sanktuarium, jak i kaplica św. Jacka uznane są za bardzo ważne zabytki Oświęcimia.

BULWARY NAD SOŁĄ

Źródło: www.visitmalopolska.pl

Kolejną moją propozycją dla wszystkich zwiedzających atrakcje w centrum Oświęcimia są oczywiście miejskie bulwary! Tuż przy zamku przez miasto przepływa rzeka Soła, a wzdłuż niej znajdują się rekreacyjne ścieżki obszaru Natura 2000! To świetne miejsce, by po intensywnym zwiedzaniu odpocząć na spacerku z lodem lub kawą w ręku. Latem wystawiane są leżaki, więc już totalny chill. Gdy tylko na niebie pojawia się odrobina słońca, całe bulwary wypełnione są rowerzystami i maniakami rolek!

STARE MIASTO W OŚWIĘCIMIU

Opisując najważniejsze atrakcje w Oświęcimiu, nie może zabraknąć kilku słów o samym układzie urbanistycznym z przełomu XIV i XV w., który od kilkudziesięciu już lat wpisany jest do rejestru zabytków Oświęcimia. To obszar skupiający się wokół zamku, kościoła oraz klasztoru. Nie jest on zbyt duży. Spokojnie w kilkadziesiąt minut można go obejść spacerkiem.

MURALE W OŚWIĘCIMIU

Teraz coś, czego nie możesz przegapić, zwiedzając atrakcje w Oświęcimiu, czyli street art! To coś nieoczywistego, o czym może nie każdy wie, a warto, bo niektóre z murali są istnymi dziełami sztuki! Wszystkie z nich mają tematykę nawołującą do tolerancji, pokoju i przełamywania stereotypów kulturowych. Pierwsze dzieła zaczęły pojawiać się w 2010 r., a ich występowanie jest ściśle związane z funkcjonującym tutaj do 2018 r. wydarzeniem Life Festival Oświęcim. Być może już o nim słyszałeś, bo występowały tu takie gwiazdy jak Sting, Elton John, Eric Clapton, Scorpions, czy James Blunt! Pomysłodawcą tego festiwalu jest dziennikarz Darek Maciborek, który tak jak ja pochodzi z okolic Oświęcimia.

Każdego roku odsłaniano kolejny mural przy okazji Life Festivalu i takim właśnie sposobem zebrała się już ich niemała kolekcja! Z pewnością najpopularniejszym muralem tutaj jest Katedra w wykonaniu Tomasza Bagińskiego. Przedstawia ostatni kadr z filmu krótkometrażowego o tym samym tytule, który został nominowany do nagrody Oscara! Znajdziesz go na rogu ul. Dąbrowskiego i ul. Plebańskiej w pobliżu rynku.

Tuż przy sanktuarium w Oświęcimiu znajdziesz kolejny piękny street art. Tym razem to Sterowiec autorstwa Jarosława Jaśnikowskiego oraz W Oświęcimiu jest bosko związany z VII Małopolskim Festiwalem Jackowe Granie.

Moim ulubionym zakątkiem związanym ze street artem w Oświęcimiu jest zbiór kilku murali przy ul. Śniadeckiego 22. To miejsce jest już oddalone ok. 1,5 km od rynku, ale uwierz mi, warto tutaj podejść! Tym bardziej, że to właśnie tu zlokalizowana jest legendarna Rapsodia, w której serwują najlepsze desery lodowe od wielu lat! W każdym razie na budynku, w którym mieścił się niemiecki bunkier, wykonano murale na wszystkich 4 elewacjach! Podziwiać można Gitarzystę i Kontynuację Andrzeja Pągowskiego oraz Niezamierzony Przypływ Morza i Błogosławiony Spokój Nicości Rafała Olbińskiego.

Pozostałe murale w Oświęcimiu:
– Kontrabasiści Edwarda Dwurnika,
– Impresja Elżbiety Kuraj–Karbowniczek,
– Life Heika Klohna
– Piece Unites 2016.

CYKL GADAJĄCE GŁOWY

Warto też wspomnieć o ciekawym cyklu wykonanym przez samych oświęcimian pt. Gadające Głowy. W kilku miejscach w Oświęcimiu znajdziesz namalowane głowy znanych osób wraz z przesłaniem pokojowym, które same wypowiedziały. Wśród nich są Jan Paweł II, Maria Curie–Skłodowska, Martin Luther King, Leszek Kołakowski, Jacek Kuroń, Mahatma Gandhi oraz Vaclav Havel. Ich lokalizacje zaznaczyłam dla Ciebie na mapce umieszczonej na początku tego wpisu.

WIŚLANA TRASA ROWEROWA

Teraz chciałabym przedstawić Ci atrakcję w Oświęcimiu, z którą jestem najbardziej związana. Jest nią Wiślana Trasa Rowerowa! Tak! Na północnym krańcu Oświęcimia przepływa rzeka Wisła! Od dziecka był to główny cel wszystkich moich wycieczek rowerowych! Wtedy jeszcze ścieżka wzdłuż wału była w ogóle nieutwardzona. Dziś wylany jest na niej asfalt, a rowerem dojedziesz nawet do Krakowa! Ba! Co tam Kraków, docelowo Wiślana Trasa Rowerowa ma łączyć Beskidy z Bałtykiem, czyli przebiegać aż przez 1200 km! To dopiero będzie atrakcja! O ile się dobrze orientuję, ta trasa nie jest jeszcze ukończona w całości. Gotowymi odcinkami są te w województwach śląskim, kujawsko-pomorskim i w większości małopolskiego. Wracając jednak do Oświęcimia, wiele osób z różnych stron Polski specjalnie pakuje się ze swoimi rowerami do pociągu i przyjeżdżają tu właśnie po to, by przejechać trasę Oświęcim-Kraków o długości ok. 90 km. Sama tego nigdy nie dokonałam, ale jest ponoć bardzo malownicza.

Lista ciekawych miejsc i zabytków w Oświęcimiu, które dla Ciebie przygotowałam właśnie dobiegła końca. Mam nadzieję, że skorzystasz z moich wskazówek zwiedzania tego miasta i wyciągniesz z niego znacznie więcej! Trzymam kciuki. 🙂

Jeżeli ten artykuł był dla Ciebie pomocny będę wdzięczna jeżeli postawisz mi wirtualną kawkę :)
Każde wsparcie to dla mnie motywacja do dalszego działania.