W ARTYKULE ZNAJDZIESZ:

CO ZWIEDZIĆ W SANDOMIERZU W JEDEN DZIEŃ

MUZEUM OKRĘGOWE W ZAMKU KRÓLEWSKIM

Najbardziej charakterystycznym miejscem w Sandomierzu jest Zamek Królewski. Usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu tuż przy głównej drodze nr 79. Z pewnością kojarzysz króla Kazimierza Wielkiego oraz powiedzenie, że zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. W Sandomierzu zobaczysz jeden z takich przykładów. Zamek powstał w XIV w. za sprawą Kazimierza Wielkiego, w miejscu istniejącej tu od co najmniej X wieku drewnianej warowni. W skład gotyckiego zamku wchodziła również wieża obronna oraz dziedziniec wraz z murami zamkowymi. Ruch ten uczynił z Sandomierza jeden z ważniejszych ośrodków państwowych w regionie. Odwiedzały go takie osobistości jak królowa Jadwiga, król Władysław Jagiełło, czy król Kazimierz Jagiellończyk.

BURZLIWA HISTORIA SANDOMIERSKIEGO ZAMKU

Obecny wygląd Zamku Królewskiego w Sandomierzu jest efektem wielu zmian konstrukcyjnych i architektonicznych na przestrzeni wieków. W XVI w. król Zygmunt I Stary zdecydował się na przebudowę zamku na styl renesansowy oraz dobudowanie dodatkowych skrzydeł. Niestety podczas potopu szwedzkiego, najeźdźcy wysadzili ten zamek w powietrze. Ocalało wtedy jedynie niedokończone zachodnie skrzydło. Po tym wydarzeniu król Jan III Sobieski nakazał jego przebudowę w obiekt pałacowy, którego konstrukcję oglądamy do dzisiaj. Mniej więcej od tego okresu przestali już rezydować tu królowie, a zamek stał się budynkiem użyteczności publicznej. W XVIII w. zamek ponownie zniszczono, jednak tym razem przez wojska rosyjskie. Po rozbiorach Polski Austriacy przekształcili go na więzienie i sąd, które funkcjonowało tu przez ponad 150 lat! W międzyczasie ponownie przebudowano sandomierski zamek, jednak tym razem w stylu klasycystycznym oraz dobudowano parę skrzydeł. Dopiero w XX w. rozpoczęto działania konserwatorskie, a sam zamek ustanowiono siedzibą Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.

MUZEUM OKRĘGOWE W SANDOMIERZU

W Muzeum Okręgowym w Sandomierzu zobaczyć można wystawy związane z archeologią, etnografią, sztuką, literaturą oraz historią zamku i miasta. Dla zwiedzających dostępna jest spora kolekcja dzieł sztuki, także tych wykonanych przy użyciu krzemienia pasiastego. Zdecydowanie jednym z najważniejszych eksponatów w muzeum są Szachy Sandomierskie wykonane z poroża jelenia w XII w. Odkryto je dopiero w XX w. i są one jednymi z najstarszych zestawów szachów w Europie. Oprócz wystaw stałych w muzeum podziwiać można również wyjątkowe wystawy czasowe. Jeżeli chciałbyś wejść do tego muzeum, to z pewnością jeden dzień na zwiedzanie Sandomierza Ci niestety nie wystarczy.

Cennik biletów:
– normalny – 15 zł,
– ulgowy – 10 zł,
– rodzinny (max. 5 osób) – 40 zł.

Godziny otwarcia:
– wtorek – niedziela: 10:00 – 17:00 (od października do marca),
– wtorek – niedziela: 11:00 – 18:00 (od kwietnia do września).

Darmowe godziny wstępu na wystawy stałe:
– poniedziałki: 13:00 – 15:00.

Jeżeli planujesz odwiedzić trzy największe atrakcje w Sandomierzu, czyli Muzeum Okręgowe, Bramę Opatowską i Podziemną Trasę Turystyczną, to polecam Ci skorzystać ze specjalnego biletu 3w1. Więcej informacji znajdziesz na oficjalnej stronie miasta.

Powyższe informacje polecam Ci sprawdzać każdorazowo na oficjalnej stronie Muzeum w Sandomierzu, gdyż mogą ulegać okresowej zmianie.

BAZYLIKA KATEDRALNA NARODZENIA NMP

Zaledwie 100 metrów od zamku znajdziesz ogromną Bazylikę Katedralną Narodzenia NMP pochodzącą z XIV w. Zbudowano ją z polecenia króla Kazimierza Wielkiego w stylu gotyckim w miejscu romańskiej świątyni, którą zniszczyli Tatarzy. Charakteryzuje się wysoką wieżą umieszczoną pośrodku budowli. Największe wrażenie robi z daleka np. z Bulwaru Sandomierskiego. Wnętrze bazyliki jest bardzo bogato zdobione. Dużo tam złota, marmuru i cennych obrazów. Podziwiać można także XV-wieczne bizantyjsko-ruskie freski, które są jednymi z czterech takich zachowanych w Polsce. Zostały ufundowane przez króla Władysława Jagiełłę. Świątynia tytuł Bazyliki Katedralnej otrzymała dopiero w 1960 r.

Bazylikę w Sandomierzu zwiedzić możesz w wyznaczonych do tego godzinach. Znajdziesz je na oficjalnej stronie Bazyliki.

DZWONNICA

Zaraz za Bazyliką znajdziesz wykonaną z kamienia dzwonnicę. Dokładnie znajduje się ona na rogu ul. Katedralnej i Mariackiej. Z pewnością podczas jednego dnia w Sandomierzu będziesz obok niej przechodzić. Zbudowano ją w XVIII w. w stylu barokowym.

MUZEUM DOM DŁUGOSZA

Przejdźmy następnie do dość charakterystycznego budynku w Sandomierzu, czyli do gotyckiego Domu Długosza, w którym obecnie mieści się Muzeum Diecezjalne. Rozpoznasz go po ceglanej konstrukcji i spiczastym dwuspadowym dachu. Wzniesiono go w 1476 r. z inicjatywy słynnego historyka Jana Długosza. Wewnątrz znajduje się wiele dzieł malarskich, rzeźbiarskich i zdobniczych o tematyce sakralnej. Układ pomieszczeń został nieco zmieniony na potrzeby muzeum. Jako ciekawostkę warto dodać, że znajduje się tutaj cenna kolekcja ponad 100 ksiąg drzewnych.

Cennik biletów:
– normalny 8 zł,
– ulgowy – 4 zł,
– dla seniorów – 6 zł,
– dzieci do 6 lat – bezpłatnie.

Godziny otwarcia:
– wtorek – sobota: 09:00 – 15:30 (od 16 października do kwietnia),
– wtorek – sobota: 09:00 – 16:30 (od maja do 15 października).
– niedziela – od 13:30 do zamknięcia wg powyższych godzin.

Powyższe informacje polecam Ci sprawdzać każdorazowo na oficjalnej stronie Muzeum Diecezjalnego Dom Długosza, gdyż mogą ulegać okresowej zmianie.

COLLEGIUM GOSTOMIANUM

Zaraz po drugiej stronie ulicy znajdziesz ogromny późnorenesansowy gmach z charakterystyczną ozdobną attyką. To XVII-wieczny budynek Collegium Gostomianum, który został ufundowany przez kasztelana sandomierskiego Hieronima Gostomskiego jako obszerny zespół klasztorny jezuitów. Jak z pewnością zauważyłeś, nazwa budynku pochodzi właśnie od nazwiska fundatora. Od samego początku w obiekcie tym oprócz klasztoru znajdowała się również szkoła. Szkoła w tym obiekcie funkcjonuje do dziś, przez co uznawana jest za jedną z najstarszych szkół średnich w Polsce. Drugie skrzydło uległo poważnym zniszczeniom podczas pożaru w XIX w. i popadło w ruinę.

PUNKT WIDOKOWY KOZIE SCHODKI NA PLAC JANA PAWŁA II

Podążając niewielką uliczką pomiędzy Domem Długosza a Collegium Gostomianum, trafisz do tzw. Kozich Schodków, dzięki którym zejdziesz ze stromej skarpy na Plac Jana Pawła II. Około 23-metrowa skarpa świetnie posłuży Ci także jako punkt widokowy, z którego bardzo ładnie widać miasto i rzekę Wisłę. Zwiedzając Sandomierz, warto jest odwiedzić to miejsce i spróbować wyobrazić sobie odbywające się tu 12 czerwca 1999 r. odwiedziny papieża Polaka. U podnóża skarpy postawiono rzeźbę przedstawiającą właśnie papieża Karola Wojtyłę.

PAŁAC BISKUPI

Spędzając jeden dzień w Sandomierzu, nie możesz oczywiście nie zobaczyć rynku! Jednak zanim to nastąpi, zatrzymaj się na chwilkę przy Pałacu Biskupim. W tym charakterystycznym klasycystycznym budynku mieści się obecnie rezydencja Biskupa Sandomierskiego. Powstał w 1864 r. z materiałów pochodzących z rozbiórki kościołów.

RYNEK W SANDOMIERZU

Oczywiście najpopularniejszym miejscem w całym Sandomierzu jest jego rynek. Na jego terenie oprócz wielu knajpek znajdziesz także kilka zabytkowych kamienic, ratusz pochodzący z XIV w., studnię miejską, nowoczesną instalację artystyczną oraz zbrojownię rycerską. Jeżeli chcesz dowiedzieć się nieco więcej o tych miejscach, zapraszam Cię do poprzedniego artykułu, w którym opowiadam o Rynku w Sandomierzu. Przeczytasz tam także o największych atrakcjach w jego pobliżu, czyli o Kamienicy Oleśnickich, Flisaku, Małym Rynku, Podziemnej Trasie Turystycznej i Zbrojowni Rycerskiej.

W ogromnym skrócie nadmienię tu kilka słów na ich temat. Kamienica Oleśnickich jest najpiękniejszą kamienicą mieszczańską w mieście. Pochodzi z XVI w., a obecnie znajduje się w niej poczta.
Słynny posąg Flisaka, który balansuje na ledwo widocznej linie, znajdziesz tuż przy Bramie Opatowskiej.
Podziemna Trasa Turystyczna to wycieczka z przewodnikiem, podczas której obejrzeć można średniowieczne podziemne składy kupieckie.
Natomiast odwiedzając Zbrojownię Rycerską, będziesz miał okazje przymierzyć zbroje rycerskie lub królewskie suknie.

Nie można zapomnieć też o znajdującej się tuż przy rynku Wystawie Świat Ojca Mateusza, przedstawiającej plan kultowego serialu o księdzu Mateuszu. Każdy, kto uwielbia ten serial, powinien zaglądnąć do środka. Jeśli jesteś zainteresowany zwiedzaniem Sandomierza szlakiem Ojca Mateusza, to odsyłam Cię w tym momencie do mojego poprzedniego wpisu.

BRAMA OPATOWSKA: TARAS WIDOKOWY

Przejdźmy teraz do jednej z największych atrakcji miasta, którą musisz zobaczyć, będąc jeden dzień w Sandomierzu, czyli Bramy Opatowskiej. Jest jedyną zachowaną główną bramą wjazdową do średniowiecznego miasta. Oprócz niej w tamtych czasach funkcjonowały jeszcze bramy: Krakowska, Lubelska oraz Zawichojska. Co ciekawe, na szczyt Bramy Opatowskiej można wejść za pomocą 130 metalowych stopni. Udostępniony jest tam dla zwiedzających taras widokowy. Przy dobrej pogodzie można podziwiać stąd cały Sandomierz, pobliskie Góry Pieprzowe, a nawet i Tatry!!! Tak! Choć do tego trzeba mieć z pewnością sokole oko.

Ceny biletów:
– normalny od kwietnia do września – 10 zł,
– ulgowy od kwietnia do września – 8 zł,
– normalny od października do marca – 8 zł,
– ulgowy od października do marca – 6 zł.

Godziny otwarcia:
– od października do marca: 9:15 – 17:00,
– od kwietnia do września: 9:15 – 19:00.

Więcej informacji znajdziesz na oficjalnej stronie Bramy Opatowskiej w Sandomierzu.

PIERŚCIEŃ Z KRZEMIENIEM PASIASTYM

Zwiedzając Sandomierz, z pewnością nie raz usłyszysz lub zobaczysz hasło krzemień pasiasty. Jednak co to właściwie jest? Krzemień pasiasty to szlachetny kamień jubilerski, który wyróżnia się jasnymi i ciemnymi ozdobnymi pręgami. Jest on w tej okolicy niezwykle popularny, ponieważ na całym świecie występuje jedynie tutaj! Co ciekawe, wydobywany jest już od epoki neolitu, ale dopiero od 1972 r. za sprawą Cezarego Łutowicza wykorzystywany jest przy produkcji biżuterii. O tym ile znaczy krzemień pasiasty dla mieszkańców, świadczy ilość różnego rodzaju wydarzeń odbywających się tu z jego powodu. Są nimi między innymi Warsztaty Złotnicze pt. “Krzemień pasiasty – kamieniem optymizmu”, Festiwal Krzemienia Pasiastego oraz sesje naukowe. Sandomierz nazywany jest również światową stolicą krzemienia pasiastego. W Muzeum Okręgowym w zamku możemy obejrzeć jedyną na świecie wystawę z kolekcją biżuterii wykonanej właśnie przy jego użyciu.

Biorąc pod uwagę to wszystko, miasto Sandomierz zainstalowało niedaleko rynku ogromny pierścień, w którego oczku występuje krzemień pasiasty. Całość instalacji waży ok. 80 kg! Pomysłodawcą tego projektu był oczywiście pan Cezary, który w ten sposób chce promować kamień i miasto.

UCHO IGIELNE – FURTA DOMINIKAŃSKA

Kolejnym miejscem, które koniecznie trzeba zobaczyć podczas jednego dnia w Sandomierzu, jest Furta Dominikańska zwana również Uchem Igielnym. W średniowieczu całe miasto otoczone było murem obronnym, w którym znajdowały się cztery wjazdowe bramy oraz dwie furty. Jedną z nich była właśnie Furta Dominikańska, która umożliwiała dominikanom bezproblemowe przemieszczanie się pomiędzy klasztorami. Korzystano z niej także wtedy, kiedy główne bramy były już zamknięte. Druga furta znajdowała się pomiędzy Domem Długosza i Collegium Gostomianum i nosiła nazwę Zamiejska. Do dzisiejszego dnia zachowała się jedynie ta pierwsza. Nazwa Ucho Igielne związana jest z kształtem istniejącej furty, który przypomina uszko igły.

ULICA ŻYDOWSKA I POZOSTAŁOŚCI MURÓW MIEJSKICH

Tak jak wspominałam wyżej, Sandomierz kiedyś otoczony był murami obronnymi. Ich wysokość dochodziła do 8 metrów, więc były naprawdę potężne. Powstały w XIV w. z polecenia Kazimierza Wielkiego. Niestety do dzisiejszego dnia niewiele już z nich pozostało. Oprócz jednych z największych atrakcji miasta, czyli Bramy Opatowskiej oraz Furty Dominikańskiej, mury obronne możesz zobaczyć także przy ul. Żydowskiej.

Będąc na miejscu, zwróć uwagę na budynek stojący na lewo od murów. To dawna synagoga z XVII-XVIII w., w której obecnie mieści się Oddział Archiwum Państwowego. Podczas zwiedzania Sandomierza, warto wiedzieć, że miasto to było największą gminą żydowską w regionie.

PARK MIEJSKI

Jeżeli podróżujesz z dziećmi, to świetnym wyborem będzie dla Ciebie spacer po Parku Miejskim. Z Bramy Opatowskiej to już tylko kilka minut piechotą, a na miejscu znajdziesz duży plac zabaw i świecącą nocą fontannę.

Po drodze koniecznie zwróć uwagę na dwa zabytkowe kościoły na tej trasie. Pierwszym z nich jest XVII-wieczny kościół św. Michała Archanioła o charakterystycznej żółtej barwie. Wraz z sąsiednimi budynkami tworzy piękny przykład architektury klasztornej w Polsce w stylu barokowym. Od 1903 r. funkcjonuje tu Wyższe Seminarium Duchowne, które zastąpiło klasztor benedyktynek. Drugim wartym uwagi zabytkiem jest kościół św. Józefa, który jest kolejnym przykładem barokowej architektury klasztornej. W okresie od XVII do XIX w. mieszkali tu franciszkanie – reformatorzy. Na początku tego akapitu zamieściłam odnośnik do szerszego opisu sandomierskich kościołów.

DEPTAK SPACEROWY PODWALE DOLNE

Jeżeli zdecydujesz się odwiedzić Park Miejski, to polecam Ci następnie zawrócić pod Bramę Opatowską. Stąd wybierz się na niezwykle przyjemny spacer deptakiem Podwale Dolne. Tak spędzonego dnia w Sandomierzu nie pożałujesz! To urocza i pełna zieleni ścieżka prowadząca wzdłuż zachodniej granicy Starego Miasta. Po kilkuset metrach dotrzesz do knajpki Bistro Podwale. W tym momencie odbij troszkę w prawo i zmierzaj w kierunku kościoła św. Jakuba. Poprowadzi Cię tam krótki wąwóz św. Jacka Odrowąża. Tutaj możesz poznać zupełnie inny klimat miasta. Spokojny, romantyczny i beztroski. Nie wyobrażam sobie zwiedzania Sandomierza bez spacerowania na Podwalu Dolnym!

KOŚCIÓŁ I WINNICA ŚW. JAKUBA

Wychodząc z wąwozu św. Jacka Odrowąża, staniesz na wprost romańskiego kościoła św. Jakuba. To miejsce owiane ogromnym kawałkiem historii, którą każdy zwiedzający Sandomierz powinien znać. Warto dodać, że jest to najstarszy z zachowanych do dzisiaj kościołów w Sandomierzu. Przez setki lat swoją działalność prowadzili tu dominikanie, dla których miejsce to jest symbolem powstawania ich zakonu na polskich ziemiach.

Przybyli do Sandomierza w XIII w. dominikanie niemal od razu założyli przy kościele swoją własną winnicę. Na początku miała służyć ona jedynie na potrzeby liturgiczne, jednak szybko się to zmieniło. Zaledwie 12 lat po otwarciu winnicy dominikanie otrzymali certyfikat handlowy na sprzedaż wina w Europie. Ich winnica stała się rozpoznawalna w całym regionie. Niestety likwidacja klasztoru w XIX w. pociągła za sobą likwidację winnicy. Tak jak wspominałam dominikanie wrócili w 2001 r. do kościoła św. Jakuba i 11 lat później wznowili produkcję wina.

ZWIEDZANIE WINNICY

Ogromnym plusem Winnicy św. Jakuba jest jej lokalizacja. Nie trzeba nigdzie specjalnie jechać, ponieważ znajduje się ona zaledwie kilka minut piechotą od centrum. Ponadto znajdziesz tam piękne widoki na Zamek Królewski czy Bazylikę Katedralną. Niestety winnica otwarta jest jedynie w sezonie letnim. Najbliższy termin jej otwarcia to weekend majowy 2022. Na miejscu możesz spróbować tutejszych win i lokalnych serów.

Więcej informacji znajdziesz na oficjalnej stronie Winnicy św. Jakuba.

SANDOMIERSKI SZLAK WINIARSKI

Źródło: www.pot.gov.pl

Warto wiedzieć, że ogromną atrakcją Sandomierza jest zwiedzanie upraw winorośli Sandomierskim Szlakiem Winiarskim. Wszystko za prawą tutejszych lessowym glebom i mikroklimatowi. Oczywiście Winnica św. Jakuba jest najpopularniejszą winnicą w regionie, ale zdecydowanie niejedyną! Wyruszając trasą Traktu Królewskiego, będziesz mógł odwiedzić jeszcze 6 innych winnic, natomiast trasą Traktu Pieprzowego jeszcze 3 winnice. Na miejscu możesz spróbować tutejszego wina, zajrzeć do piwnic, czy porozmawiać z właścicielami o uprawie. Na taką przygodę trzeba sobie przeznaczyć co najmniej dodatkowy jeden dzień w Sandomierzu.

ULICA STAROMIEJSKA

Ulica Staromiejska w Sandomierzu ciągnie się od Zamku Królewskiego przez kościół św. Jakuba i kościół św. Pawła, równolegle do Parku Piszczele. Jest to najstarsza ulica w mieście, przy której między X i XIII w. koncentrowała się prężnie działająca osada. Jej kres nastąpił podczas najazdu Tatarów, którzy niszczyli wszystko, co napotkali na swojej drodze. Kilkadziesiąt lat temu podczas trwających prac archeologicznych odnaleziono szachy pochodzące z XI lub XII w. Wykonane zostały z rogu jelenia, a do kompletu brakuje zaledwie 3 pionków. Szachy te nazywane szachami sandomierskimi są jednym z najstarszych takich egzemplarzy w Europie.

WĄWÓZ KRÓLOWEJ JADWIGI

Skręcając z ul. Staromiejskiej w Wąwóz Świętej Jadwigi, warto podejść kilka kroków dalej tą ulicą aż do kościoła Nawrócenia św. Pawła. To gotycki budynek, którego mury powstały tu w XV w., zastępując postawioną tu wcześniej drewnianą świątynię. Był wielokrotnie odbudowywany i niszczony, a na dowód tego na jego murach widoczne są ślady po kulach. Kilkukrotnie był świadkiem walk pomiędzy różnymi wojskami. Zwiedzając Sandomierz w tej okolicy, warto podejść te kilka kroków i zobaczyć jak wygląda.

Przechodząc do samego Wąwozu Królowej Jadwigi, uważam, że jest to jedno z miejsc, które koniecznie trzeba zobaczyć, spędzając w Sandomierzu jeden dzień! Pionowe ściany sięgające głębokości nawet 10 metrów robią ogromne wrażenie. Choć muszę przyznać, że latem jest tak dużo komarów, że albo trzeba biec, albo wypsikać się jakimś środkiem odstraszającym owady. Ja oczywiście nieprzygotowana zdecydowałam się na tę pierwszą wersję. 😀 Wąwóz Królowej Jadwigi jest dość krótki. Jego długość to ok. 400 m. Powstał w wyniku spływającej po lessowej skarpie wody na przestrzeni tysięcy lat. Charakteryzują go ogromne korzenie, które możemy podziwiać nad naszymi głowami. Na koniec ciekawostka! Nazwa Wąwozu Królowej Jadwigi wiąże się z legendą o królowej, która miała zgubić tutaj swój pantofelek.

BULWAR IM. MARSZAŁKA PIŁSUDSKIEGO

Wąwóz Królowej Jadwigi doprowadzi nas praktycznie do głównej drogi przy ul. Krakowskiej. Po skręceniu w lewo i przejściu ok. 150 m zauważysz po prawej stronie jeziorko, za którym znajduje się Bulwar Sandomierski im. Marszałka Piłsudskiego. Jest to niewielki teren rekreacyjny, z którego przepięknie widać Zamek Królewski, Bazylikę Katedralną oraz kościół św. Jakuba wraz z winnicą. Wieki temu znajdował się tutaj leżący na ważnym szlaku handlowym port, z którego transportowano m.in. zboże. Obecnie w utworzonej zatoczce można wypożyczyć rowerki wodne i kajaki. Bulwar wypełniony jest ławeczkami i brukowanymi uliczkami tworzącymi teren spacerowy. Pośrodku znajduje się także plac zabaw. W sezonie z brzegu Wisły odpływają rejsy wycieczkowe po królowej polskich rzek.

SANDOMIERZ GDZIE ZJEŚĆ

BISTRO PODWALE

Jeśli zastanawiasz się gdzie zjeść coś dobrego w trakcie zwiedzania Sandomierza, to koniecznie postaw na Bistro Podwale. To niewielka restauracja zlokalizowana na Deptaku Spacerowym Podwale Dolne. Sama bryła budynku przyciąga już uwagę przechodnia, ponieważ idealnie wtapia się ona w przyrodniczy i naturalny krajobraz miejsca. Zielony dach restauracji porośnięty jest trawą, a nawet rosną na nim drzewa! W sezonie można zjeść także na zewnątrz przy stoliku lub wypić coś na leżaczkach na trawie. Jedzenie także jest bardzo smaczne, więc jest to wprost idealne miejsce na chwilę relaksu podczas słonecznej pogody!

2 OKNA

Drugą knajpą ze smacznym jedzeniem w Sandomierzu są 2 Okna. W menu znajdziesz głównie pizzę, kanapki, sałatki i kilka przystawek. Więc jeśli akurat jesteś w Sandomierzu i szukasz fajnej pizzerii, to wstąp na rynek i odwiedź właśnie 2 Okna. Tutejsza witryna często jest ładnie przystrojona, więc powinieneś bez problemu ją odnaleźć.

SANDOMIERSKA MANUFAKTURA LODÓW

Na deser wstąp do Sandomierskiej Manufaktury Lodów tuż przy Bramie Opatowskiej. Lody są przepyszne i idealnie zwieńczą Twój cały jeden dzień w Sandomierzu! Smacznego!

Jeżeli ten artykuł był dla Ciebie pomocny będę wdzięczna jeżeli postawisz mi wirtualną kawkę :)
Każde wsparcie to dla mnie motywacja do dalszego działania.